In Zuid-Afrika aan creativiteit geen gebrek

Bregje van Weezel (47) woont samen met haar gezin in Kaapstad, Zuid-Afrika. Zij schrijft over haar belevenissen in het kleurrijke maar ook complexe land. In deze column deelt zij haar enthousiasme en kennis over de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie. Haar verhalen zijn niet te droog of te zwaar en deze column is geheel op haar (wijn-)lijf geschreven. Mocht je meer willen lezen over alles wat zij leuk vindt in Zuid-Afrika, dan kun je Bregje volgen op Instragram @vin_ik_leuk

In Zuid-Afrika stroomt niet alleen de wijn, maar ook de creativiteit rijkelijk. Want Zuid-Afrikaanse wijnmakers worden allesbehalve tegengehouden door enige vorm van traditie. Zij hoeven de wijn niet te maken zoals ‘t al honderden jaren gedaan wordt. Zij zijn ook totaal niet gebonden aan een vaste regio of bepaalde stijl. Nee, vanaf 1655, toen de eerste wijnranken gepland werden, tot aan de dag van vandaag, kan nagenoeg alles. Het ontbreken van een strak keurslijf zorgt ervoor dat de creativiteit hoogtij viert. Met alle positieve gevolgen van dien.

Vier zaadjes

Zo werd er exact 100 jaar geleden gewoon even een nieuwe druivensoort ontwikkeld. Op verzoek van de regering kruisten een professor de prins van de rode druiven, de pinot noir met de wat pummelige blauwe hermitage, nu cinsault genoemd en het resulteerde in vier zaadjes met de nieuwe naam pinotage. Het waren de oud-collega’s van de professor die met de verwaarloosde plantjes de boer op gingen. De professor verloor er namelijk totaal z’n interesse in, toen hij een andere baan kreeg. Maar een eeuw later is deze nieuwe rode druif wereldberoemd en ongeveer zeven procent van de Zuid-Afrikaanse wijnomzet bestaat eruit.

Vonkel wijn

Ook uit de eigen koker komt het alternatief voor champagne en prosecco, namelijk Méthode Cape Classic. Afgekort MCC, de Zuid-Afrikaanse term voor vonkel wijn. Gemaakt op dezelfde traditionele wijze, met dezelfde chardonnay en pinot noir druiven, die net zoals in Frankrijk, door fermentatie in bubbels veranderen. De Kaapse vonkelwijn smaakt misschien nog wel beter wanneer je weet hoe aantrekkelijk de prijs is. Meer dan vijftig jaar geleden werd bij Simonsig de eerste MCC gebotteld. Tegenwoordig maakt menig wijnhuis zijn eigen bubbel, zelfs met Zuid-Afrika’s lievelingen chenin blanc en daar is die weer: pinotage.

Bosstokkies

Een andere opmerkelijk creatieve én anticiperende ontwikkeling is dat er nergens ter wereld zo veel bushvines of wel “bosstokkies” worden gepland als in Zuid-Afrika. Deze vrijstaande druivenstruiken zijn ideaal in een steeds warmer wordend klimaat. Of je het nu ontkent of niet. De weelderige bladeren zorgen er namelijk voor, dat de druiven lekker in de schaduw hangen. Zo kunnen ze op hun gemakje geleidelijk in de hitte rijpen en hun smaak opbouwen.  De wortels, die wel 20 meter lang kunnen worden, gaan ondertussen goed diep op zoek naar water. Ideaal bij droogte. Deze struiken vergen wel veel handwerk, maar aan arbeidskrachten is hier geen gebrek. Dat komt door de creativiteit van de huidige regering, maar dat is een ander verhaal.

Vanuit hun garage

Omdat de wijnmarkt in Zuid-Afrika niet gedomineerd wordt door een kleine groep  grootproducenten, is er een groot aantal aan wijnmakers. Zij kunnen allemaal zelf bepalen waar ze hun druiven vandaan halen en op welke wijze ze het omtoveren naar wijn. Dat geeft een breed scala aan mogelijkheden. Van de bekende wijnhuizen met hun eigen wijnvelden tot aan de wijnmakers, die vanuit hun garage met gekochte druiven aan de slag gaan. Deze laatste zijn aangesloten bij de “Garagiste Movement” een beweging van wijnmakers, die per stuk niet meer dan 12.000 flessen wijn per jaar maken en samen creatieve ideeën uitwisselen met als gevolg hele goede wijnen.

Old Vine

En wat de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie voor mij zo interessant maakt, is dat er daarnaast ook nog zoveel individuele wijnmakers zijn. Die gaan allemaal op zoek  naar het voor hun beste stukje grond om via de wijn, die typische terroir te laten proeven en zo hun eigen verhaal te vertellen. Vaak met behulp van oude wijnstruiken, die via het Old Vine project beschermd worden. Omdat ze van mening zijn, dat die oude ranken van meer dan 35 jaar oud met hun diepe wortels de essentie van de bodem weergeven en de connectie zijn tussen het nu en het verleden. Ofwel creativiteit kent geen tijd in de Kaapse wijnlanden en het lijkt allemaal alleen maar beter te worden.